Gewohnheitstier ใช้ชีวิตแบบเดิมซ้ำ ๆ แต่มีความสุข :)

คุณเป็นคนมีนิสัยชอบทำอะไรซ้ำ ๆ เดิม ๆ หรือเปล่า เช่น ตื่นนอนเวลาเดิม กินอาหารเดิม ๆ ขับรถไปทำงานเส้นทางเดิม ๆ หากคุณรู้สึกชอบการที่ได้ทำสิ่งเหล่านี้เป็นกิจวัตรซ้ำ ๆ ชาวเยอรมันคงเรียกคุณว่า Gewohnheitstier [ɡəˈvoːnhaɪ̯t͡sˌtiːɐ̯]

คำว่า Gewohnheit แปลว่า “นิสัย” และคำว่า Tier แปลว่า “สัตว์” ดังนั้นคำว่า Gewohnheitstier คือคนที่ใช้ชีวิตแบบเดิม ๆ ทุกวันตามความสมัครใจ บุคคลประเภทนี้เกลียดการเปลี่ยนแปลงและพยายามรักษาวิถีชีวิตแบบเดิม ๆ ไว้

ยกตัวอย่างเช่น ชาว Gewohnheitstier อาจตั้งนาฬิกาปลุกไว้ตอน 7.00 น. ของทุกเช้า ออกจากบ้านตอน 7.45 น. ขับรถไปยังเส้นทางเดิมทุกวัน และแวะซื้อกาแฟในระหว่างทางเหมือนทุกครั้ง จึงไปถึงที่ทำงานตรงเวลา 8.30 น. และหลังเลิกงานชาว Gewohnheitstier อาจเลือกเดินเล่นในช่วงบ่ายตามเส้นทางเดิม ๆ ที่ตนเองใช้เป็นประจำ นอกจากนี้ชาว Gewohnheitstier อาจดูรายการข่าวช่องเดิมเป็นประจำ อ่านหนังสือวันละบท และเข้านอนเวลาเดิมทุกคืน ลองสังเกตดูว่าคุณหรือคนใกล้ตัวมีใครที่เป็นแบบนี้ไหม

การเป็นคนที่มีนิสัยแบบ Gewohnheitstier มีประโยชน์อย่างยิ่งเพราะช่วยให้เราทำสิ่งต่าง ๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพโดยไม่ต้องคิดว่าจะต้องทำอะไรบ้างทุกครั้ง ทำให้ชีวิตของเราคล่องตัวขึ้นมาก เมื่อสมองของเราพบกับสิ่งกระตุ้นดังกล่าว เราจะทำมันโดยอัตโนมัติ นิสัยที่เคยชินนั้นฝังรากลึกอยู่ในตัวเรา ในทางกลับกัน นิสัยที่เคยชินเหล่านี้มีอำนาจเหนือเราในระดับหนึ่ง เมื่อเกิดขึ้นแล้ว การจะเลิกนิสัยเหล่านี้เป็นเรื่องยากแม้ว่าเราอยากจะเลิก มันก็จะไม่หายไปเอง

ทำไมจึงเป็นเรื่องยากที่จะเลิกนิสัยเก่า ๆ

และสร้างนิสัยใหม่ ๆ ที่ดีต่อสุขภาพ?

นิสัยคือรูปแบบการเรียนรู้ที่ฝังแน่นอยู่ในสมองเมื่อเวลาผ่านไป และยิ่งเราทำตามชีวิตประจำวันเดิม ๆ บ่อย ๆ ซ้ำ ๆ ก็จะยิ่งฝังแน่นในสมองมากขึ้น หลายเรื่องที่เรียนรู้ในวัยเด็กจะยังคงกำหนดชีวิตประจำวันของเราในปัจจุบัน สามารถจดจำนิสัย พฤติกรรม และเกิดการเปลี่ยนแปลงได้รวดเร็วยิ่งขึ้น เช่น การกัดเล็บเมื่อเราเครียด 

การจะเลิกนิสัยที่ไม่ต้องการและสร้างนิสัยใหม่ที่พึงปรารถนาได้นั้นต้องมีความเพียรพยายาม ฝึกฝน และแรงจูงใจ นิสัยที่คุ้นเคยเกี่ยวข้องกับความรู้สึกมั่นคงและความพึงพอใจ จึงเป็นเหตุผลว่าทำไมจึงยากที่จะเลิกนิสัยเหล่านี้ได้ การทำนิสัยเดิม ๆ ซ้ำ ๆ ทำให้เรารู้สึกมั่นคงเพราะเราทราบดีว่ากระบวนการที่คุ้นเคยจะช่วยลดความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้นได้ เราเชื่อมั่นว่าการกระทำที่คุ้นเคยจะก่อให้เกิดผลลัพธ์ในเชิงบวก ดังนั้น จึงต้องสร้างแรงจูงใจใหม่ ๆ ที่ให้ความมั่นคงและตอบสนองความต้องการด้วย

แม้จะชอบทำทุกอย่างตามกิจวัตรเดิม ๆ

แต่ก็ส่งผลเสียได้เหมือนกัน

การทำอะไรเป็นกิจวัตรเดิม ๆ ทุกวันสามารถสร้างความสบายใจให้คุณรู้สึกอยู่ในพื้นที่ปลอดภัยของตนเอง คุณรู้ว่าต้องทำอะไรและจะเกิดอะไรขึ้นต่อไป แต่ในแง่ของบุคลิกภาพ คุณอาจมีปัญหาในเรื่อง “การเปิดใจรับประสบการณ์ใหม่” ซึ่งอาจมีแนวโน้มที่จะเพิ่มขึ้นตามอายุ ซึ่งข้อเสียของความเคยชินไม่เพียงแต่ส่งผลเสียต่อสุขภาพเท่านั้น แต่อาจขัดขวางความคิดสร้างสรรค์ และทำให้คุณขาดโอกาสดี ๆ ในชีวิตได้อีกด้วย การมีนิสัยที่ทำจนเคยชินมักถูกกระตุ้นจากสิ่งแวดล้อมรอบ ๆ ตัว คุณอาจจะลองปรับเปลี่ยนด้วยการพาตัวเองไปเจอสถานการณ์ใหม่ ๆ บ้าง แล้วคุณก็จะถูกบังคับให้คิดใหม่แทนที่จะพึ่งพานิสัยที่คุ้นเคยแบบเดิม ๆ

ปรับเปลี่ยนนิสัยที่เคยชินบางอย่าง

เพื่อนำไปสู่ความสำเร็จ

นักวิจัยสามารถยืนยันเรื่องนี้ได้ พวกเขาบอกว่าธรรมชาติได้ออกแบบสิ่งนี้ไว้ เมื่อใดก็ตามที่รู้สึกดีกับสิ่งใด คน ๆ หนึ่งก็จะอยากทำสิ่งนั้นต่อไป แต่ถึงอย่างไรชาว Gewohnheitstier ก็สามารถปรับเปลี่ยนนิสัยได้ เราทุกคนสามารถพัฒนานิสัยใหม่ ๆ และละทิ้งหรือปรับเปลี่ยนนิสัยเก่าได้ แม้ว่าคุณจะเป็นคนชอบทำอะไรซ้ำเดิม

หากเราพัฒนานิสัยที่ดี ความเคยชินเหล่านี้ก็จะสามารถปรับปรุงชีวิตประจำวันของเราได้ นิสัยที่เคยชินที่ดีอาจรวมถึงการตั้งเป้าหมายที่ชัดเจน การจัดลำดับความสำคัญ การหลีกเลี่ยงความต้องการที่มากเกินไป และการรับมือกับงานใหม่ที่ไม่คุ้นเคยเพื่อขยายประสบการณ์ของตนเอง

สำหรับชาว Gewohnheitstier แล้ว แม้ว่าวิถีชีวิตแบบนี้ถือเป็นสิ่งที่พวกเขาพึงพอใจ แต่การขาดความยืดหยุ่นอาจทำให้การใช้ชีวิตยากลำบากขึ้นเมื่อต้องเปลี่ยนสภาพแวดล้อม เช่น เดินทางไปต่างประเทศ หรือเดินทางไปข้างแรมที่อื่น ก็อาจจะต้องปรับเปลี่ยนกิจวัตรประจำวันบ้าง

Links to related Sites: 
- Das Gewohnheitstier, learngerman.dw
- Gewohnheitstier, germanyinusa
- Why am I such a creature of habit?, sciencefocus
- Wie Gewohnheiten entstehen und warum der Mensch ein Gewohnheitstier ist, permendo
- Der Mensch ist ein Gewohnheitstier, mdr.de