ผมหงอกมักถูกมองว่าเป็นสัญญาณของวัยชรา เป็นเรื่องธรรมชาติเนื่องจากรูขุมขนของคุณผลิตสีเมลานินน้อยลงเมื่อคุณอายุมากขึ้น ซึ่งจากผลการศึกษาที่ตีพิมพ์ในวารสาร Nature Communications เมื่อเดือนมีนาคมปี 2016 ก็ยืนยันว่า “ยีน” ก็มีบทบาทที่สำคัญต่อการเกิดผมหงอกช้าหรือเร็วได้เช่นกัน ให้ลองถามพ่อแม่ของคุณว่าเริ่มมีผมหงอกครั้งแรกตอนอายุเท่าไหร่ นอกจากนี้โรคภัยต่าง ๆ ก็ทำให้เกิดผมหงอกขึ้นได้เช่นกัน หากใครยังอายุน้อยแต่ไม่ได้มีผมหงอกที่เกิดขึ้นตามพันธุกรรม ก็จำเป็นต้องใส่ใจกับสุขภาพร่างกายให้มากขึ้น
คนส่วนใหญ่เริ่มมีผมหงอกหลังอายุ 35 ปี และปริมาณผมหงอกจะเพิ่มขึ้นตามอายุ ผลการศึกษาบางชนิดชี้ว่าเมื่ออายุ 60 ปี คนมากกว่าครึ่งจะมีผมขาวขึ้นซึ่งบ่งบอกถึงความชรา คนที่มีผมขาวตั้งแต่อายุยังน้อย นอกจากกรรมพันธุ์ ยังเกี่ยวข้องกับพฤติกรรมการใช้ชีวิตประจำวันของเราด้วย เช่น ความเครียด นอนไม่หลับ การเลือกรับประทานอาหารที่ไม่เพียงพอ เป็นต้น
สัญญาณเตือนของผมหงอกก่อนวัยยังเกิดขึ้นได้จาก…
1.ไม่ได้รับสารอาหารที่เพียงพอ
การขาดวิตามินและแร่ธาตุบางชนิดก็มีส่วนที่ทำให้ผมหงอกก่อนวัยได้เช่นกัน ให้แน่ใจว่าคุณได้รับวิตามินดี3 และวิตามินบี12 ที่เพียงพอ เนื่องจากหากขาดสารอาหารอย่างใดอย่างหนึ่งไปอาจทำให้ผมหงอกเร็วขึ้น
นอกจากนี้สารอาหารที่สำคัญรองลงมา สำหรับการมีผมสุขภาพดี ได้แก่ วิตามินอี, วิตามินเอ สังกะสี, เหล็ก, ทองแดง, ซีลีเนียม และแมกนีเซียม
สารอาหารที่ดีต่อเส้นผมเพื่อสุขภาพเหล่านี้ ได้แก่:
- วิตามินดี: ปลาเทราท์, ปลาแซลมอน, เห็ด, นม, ไข่
- วิตามินบี12: ตับวัว, หอยกาบ, ปลาทูน่า, ปลาแซลมอน, อาหารที่มีส่วนประกอบของยีสต์
- วิตามินอี: เมล็ดทานตะวัน, อัลมอนด์, เฮเซลนัท, ถั่วลิสง, ผักโขม
- วิตามินเอ: ตับวัว, มันเทศ, ผักโขม, แคร์รอต, ริคอตต้าชีส, แคนตาลูป
- สังกะสี (ซิงค์): หอยนางรม, เนื้อวัวส่วนสันคอ, ปู, ล็อบสเตอร์, เนื้อซี่โครงหมู, ถั่วอบ
- ธาตุเหล็ก: เนื้อวัว, ผักใบเขียวเข้ม, หอยนางรม, ถั่วขาว, ดาร์กช็อกโกแลต, ถั่วเลนทิล
- ทองแดง: ตับวัว, หอยนางรม, ช็อกโกแลตไม่หวาน, มันฝรั่ง, เห็ดชิตาเกะ
- ซีลีเนียม: ถั่วบราซิล, ทูน่า, ปลาฮาลิบัท, ปลาซาร์ดีน, กุ้ง
- แมกนีเซียม: เมล็ดฟักทอง, เมล็ดเจีย, อัลมอนด์, ผักโขม, เมล็ดมะม่วงหิมพานต์
2.ความผิดปกติของต่อมไทรอยด์
มีการศึกษาหลายชิ้นที่วิเคราะห์สาเหตุของการเกิดผมหงอกก่อนวัยอันควร นอกจากการไม่ได้รับสารอาหารเข้าไปไม่เพียงพอ โรคไทรอยด์ทั้งสองประเภทก็เป็นปัจจัยที่อาจกระตุ้นทำให้เกิดผมหงอกก่อนวัยได้
จากการศึกษาผู้ป่วย 2,000 รายที่มีผมหงอกในบังกาลอร์ มุมไบ และนิวเดลี เปิดเผยว่ากว่า 1,000 คนมีอายุต่ำกว่า 25 ปี เธอมองว่าผมหงอกที่เพิ่มขึ้นนั้นเป็นผลมาจากการขาดวิตามินบี 12 และวิตามินดี คอเลสเตอรอลสูง ภาวะไทรอยด์ และความเครียด
ต่อมไทรอยด์เกิดจากความผิดปกติทางระบบภูมิคุ้มกัน (Autoimmune diseases) เซลล์ภูมิคุ้มกันอาจโจมตีเมลาโนไซต์* (Melanocyte) ในรูขุมขน ทำให้เกิดผมหงอกได้
*เมลาโนไซต์ (melanocyte) คือ เซลล์ชนิดหนึ่งที่มีหน้าที่สร้างเม็ดสีเมลานิน
3.อาการซึมเศร้า
อาการซึมเศร้าเกี่ยวข้องกับความไม่สมดุลของระบบภูมิคุ้มกันในร่างกาย เมื่อระบบภูมิคุ้มกันทำงานมากเกินไป อาจไปทำลายเมลาโนไซต์ (Melanocyte) ภายในร่างกายได้
4.เครียดมากเกินไป
จากผลการทดลองในหนูที่ถูกตีพิมพ์ในวารสาร Nature ชี้ให้เห็นว่า ความเครียดเรื้อรังอาจทำให้ผมหงอกก่อนวัยได้ ซึ่งเกิดจากความเสียหายของ DNA และการลดลงของสร้างเซลล์เม็ดสีในรูขุมขน ซึ่งความเครียดที่เกิดขึ้นก็อาจทำให้ผมร่วงได้เช่นกัน
ความเครียดอีกประเภทหนึ่งที่เรียกว่า ภาวะเครียดออกซิเดชั่น (Oxidative stress) ซึ่งก็มีบทบาทในที่ทำให้ผมหงอกได้เช่นกัน โดยแพทย์ผิวหนังที่ชื่อว่า คุณหมอ Paradi Mirmirani จาก The Permanente Medical Group ประจำรัฐแคลิฟอเนียกล่าวว่า ภาวะเครียดออกซิเดชั่นหรือการที่อนุมูลอิสระเข้าไปทำลายกระบวนการซ่อมแซมของร่างกายก็กอาจส่งผลต่อเซลล์ที่สร้างเม็ดสี
หากเครียดมากเกินไปจะส่งผลต่อการไหลเวียนของเลือดของหนังศีรษะ รูขุมขนจะไม่ได้รับสารอาหารเพียงพอ การทำงานเมลาโนไซต์ (Melanocyte) และเซลล์เคราติโนไซท์ (Keratinocyte) ก็จะได้รับผลกระทบไปด้วย
5.โรคโลหิตจาง
ฮีโมโกลบิน (Hemoglobin) ในเซลล์เม็ดเลือดมีหน้าที่ลำเลียงออกซิเจนจากปอดไปเลี้ยงส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย หากคุณกำลังทุกข์ทรมานจากภาวะขาดธาตุเหล็กหรือที่เรียกว่าโรคโลหิตจาง ก็จะมีโอกาสเกิดผมหงอกก่อนวัยเพิ่มมากขึ้น แนะนำให้กินอาหารที่มีธาตุเหล็กสูง เช่น ผักใบเขียว เนื้อสัตว์ ถั่วเลนทิล ฯลฯ เพื่อเพิ่มปริมาณธาตุเหล็กของคุณ ในขณะเดียวกันให้รับประทานอาหารที่อุดมด้วยวิตามินซีเพื่อให้ร่างกายดูดซึมธาตุเหล็กได้อย่างมีประสิทธิภาพ
6.โรคด่างขาว
โรคด่างขาว (Vitiligo) เป็นโรคที่เกิดจากความผิดปกติของเม็ดสี เซลล์ภูมิคุ้มกันของตัวเองที่โจมตีเมลาโนไซต์ (melanocyte) ในผิวหนังและในรากผมก็ถูกทำลาย จึงทำให้ขนที่ขึ้นในบริเวณที่ได้รับผลกระทบจากด่างขาวเปลี่ยนเป็นสีเทาหรือสีขาว เกิดเป็นผมหงอกได้เช่นกัน
7.ผลกระทบจากภายนอก
การโดนแสงแดดมากเกินไปอาจทำให้ผมของคุณเปราะ แห้ง และหงอกได้ แสงแดดสร้างรังสี UVA และ UVB ซึ่งส่งผลเสียต่อหนังศีรษะของคุณ ความเสียหายนี้อาจส่งผลให้ผมหงอกก่อนวัย
นอกจากนี้สารเคมีที่ใช้ในผลิตภัณฑ์จัดแต่งทรงผมและสีย้อมผมก็สามารถทำลายสีธรรมชาติของเส้นผม ทำให้ผมหงอกก่อนวัยได้ แชมพูบางประเภทก็อาจทำให้รูขุมขนเสียหาย เมลาโนไซต์ถูกทำลายทำให้เกิดผมหงอกได้
ผมที่หงอกแล้วไม่สามารถกลับเป็นสีเดิมได้ คุณอาจบำรุงรักษาเส้นผมที่เปลี่ยนสีด้วยการใช้แชมพูและครีมบำรุงหนังศีรษะที่เหมาะกับคุณ หรือคุณสามารถไฮไลท์หรือทำสีผมเพื่อปกปิดผมหงอก แต่ต้องระวัง! บางคนไวต่อสารเคมีในสีย้อมผม อาจทำให้แสบและคันหนังศีรษะได้