“บาเลาวร์ (Balaur)” [ba’la.ur] (pl. balauri) คือชื่อเรียกมังกรที่คุ้นเคยกันดีของชาวโรมาเนีย เป็นหนึ่งในลักษณะของมังกรที่มีความแตกต่างหลายอย่างเมื่อเทียบกับมังกรยุโรปตัวอื่น ๆ บาเลาวร์มีปีก, กรงเล็บ, เกล็ด ,และเขี้ยวที่แหลมคม บาเลาวร์เป็นสัตว์นักล่าที่อันตราย
ตำนานของ “บาเลาวร์ (Balaur)”
ในตำนานพื้นบ้านมีเรื่องเล่าขานกันว่าบาเลาวร์ก็คืองูขนาดมหึมาที่กลายร่างจากการที่มันอยู่อย่างโดดเดี่ยวใต้พื้นดินมาเป็นเวลานานโดยที่ไม่กัดใครเลย ในช่วง 7-12 ปี บาเลาวร์จะมีขาและปีกงอกออกมา นอกจากนี้หัวของมันจะงอกออกมาใหม่เพิ่มขึ้นทุกปี ซึ่งร่างกายของบาเลาวร์สามารถเติบโตได้ถึง 12 หัว โดย 1 หัว สำหรับแต่ละปีที่แยกตัวออกมา แม้ว่ามันจะถูกตัดหัว หัวของมันก็จะงอกออกมาใหม่
เรื่องเล่าในยุคแรก ๆ ของบาเลาวร์ได้ถูกถ่ายทอดผ่านการบอกเล่าด้วยปากเปล่า จนกระทั่งในศตวรรษที่ 19 ปีเตอร์ อินสปิเรสคู (Petre Inspirescu) ได้รวบรวมคอลเลกชันตำนานพื้นบ้านขึ้น โดยได้บอกเล่าตำนานหลายร้อยเรื่องของโรมาเนีย สร้างความประทับใจให้คนอื่น ๆ เดินตามรอยด้วยการผลิตหนังสือเกี่ยวกับเรื่องเล่าในตำนานเพิ่มเติม
ในนิทานพื้นบ้านส่วนใหญ่ บาเลาวร์เป็นตัวแทนของความชั่วร้าย หนึ่งในความสามารถของมันก็คือ การพ่นไฟ ด้วยความดุร้ายของบาเลาวร์ ทำให้มันสามารถสร้างภัยพิบัติทางธรรมชาติได้ อย่างเช่น พายุฟ้าคะนอง ฟ้าแลบ และลูกเห็บ ยิ่งไปกว่านั้นบาเลาวร์มักได้รับบทบาทให้เป็นตัวร้ายเสมอ โดยเฉพาะการลักพาตัวเจ้าหญิงและคุกคามอาณาจักรของพระเอก บาเลาวร์มีความแข็งแกร่งและเป็นศัตรูที่อันตรายมาก มีเพียงฮีโร่สองคนเท่านั้นที่สามารถเอาชนะมันได้ คนแรกคือ เฟิท-ฟรูโมส (Făt-Frumos) มีความหมายว่า บุตรชายผู้สง่างาม เป็นวีรบุรุษของโรมาเนียที่ชนะใจเจ้าหญิง นอกจากนี้ยังมีอีกคนคือนักบุญจอร์จ (Saint George) ที่กลายเป็นผู้สังหารบาเลาวร์ในตำนานพื้นบ้านของโรมาเนีย
แต่ถึงอย่างไรในนิทานบางเรื่องก็ได้เล่าถึงเรื่องดี ๆ ของบาเลาวร์ว่า น้ำลายของมันสามารถผลิตอัญมณีได้ และใครก็ตามที่สามารถฆ่ามันได้ก็จะได้รับการอภัยบาป
หลักฐานการค้นพบบาเลาวร์
(บาเลาวร์ไม่ใช่มังกร แต่เป็นไดโนเสาร์จำพวกนก?)
หนึ่งในหลักฐานของบาเลาวร์ที่มีอยู่จริงกลับไม่ใช่มังกร แต่เป็นไดโนเสาร์จำพวกเทโรพอด (Theropod) ซึ่งมีชีวิตอยู่ประมาณ 70 ล้านปีก่อนในช่วงปลายยุคครีเทเชียส (Cretaceous) ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่เรียกว่ามาแอสทริซเทียน (Maastrichtian) ซึ่งมีเพียงสายพันธุ์เดียวที่รู้จักกันในชื่อ B. bondoc โดยเป็นที่ทราบกันดีว่าสัตว์ชนิดนี้มีขนาดค่อนข้างเล็ก มีกระดูกที่สั้นและหนักเมื่อเทียบกับไดโนเสาร์พาราเวียน (paravian) ที่มีขนาดตัวเล็กและมี 4 ปีก
นักบรรพชีวินวิทยาได้ค้นพบซากไดโนเสาร์แคระในโรมาเนีย โดยตั้งชื่อให้มันว่า “Balaur bondoc” (= Stocky dragon เป็นการสื่อถึงลักษณะของมังกรที่ตัวม่อต้อ) โดยตั้งตามชื่อบาเลาวร์สัตว์ในตำนาน ถึงแม้ว่าหลักฐานชิ้นนี้จะแสดงให้เห็นถึงซากไดโนเสาร์ที่มีขนาดเล็ก แต่ก็ยังถือว่าเป็นสัตว์ร้ายที่ทรงพลัง ซึ่งบางทีนิทานพื้นบ้านอาจเป็นมากกว่าเรื่องเล่าในตำนานแล้วล่ะ ☺
Links to related Sites: - Balaur, kiarayew.com - The Devious Dragon of Romanian Folklore, magical-europe.com - Maastrichtian Stage, britannica.com - The Myth of Balaur, blogdigger.com